Saç dökülmesi

SAÇ DÖKÜLMESİ:

Saç dökülmesi erkeklestetik sorunudur ve özellikle görselliğin önem arzettiği dagha genç yaşlarda görülmektedir.Her ne kadar 20 li yaşlarda sık rastlansada saç dökülmesi her yaşta olan ama yaş ilerledişkçe azalan yaygın bir sorundur.

BÖLGESEL SAÇ DÖKÜLMESİ(allopecia areata)

 
                                Free Image Hosting at www.ImageShack.us                                 ALLOPECİA AREATA

Her yaşta ve her iki cinste de görülebilir.Kişide hiçbir şikayet yapmadan belirli bir bölgeden saç kaybı başlar ve o alandaki tüm kıllar dökülene kadar devam eder.Genel karakteri para gibi dairesel şekilde dökülmedir,saçlı deride değişik büyüklüklerde dağınık halde çok sayıda açıklıklar oluşur.Net bir sebep olmamakla birlikte vücudun savunma sistemleri ve stresle yakın ilişkilidir.Genellikle kendiliğinden yada kelleşmiş alanın çeşitli yöntemlerle tahriş edilmesiyle yeniden çıkar.Bir yıl boyunca kılların çıkmaması kıl köklerinin öldüğünü ve bir daha çıkmayacağını gösterir.Saç ekimi yapmak için en az 1 yıl beklemek gerekir.Tedavide kullanılan kesin etkili bir ilaç yoktur.

 

TRAVMAYA BAĞLI SAÇ DÖKÜLMESİ:

Yanık(ısı veya kimyasallarla),yaralanma,saçlı derinin kopup ayrılması,saçlı derinin ezilmesi gibi sebeplerle saç köklerinin ölmesi sonucu kelleşmedir tek tedavisi kıl kökü nakliyle mümkündür. Image Hosted by ImageShack.us


 Image Hosted by ImageShack.us
 FAVORİ BÖLGESİNDE YANIK

İLTİHAPLAR:

Saçlı deride oluşan bakteri,mantar veya virüslerle oluşan iltihabın kıl köklerine kadar ilerlemesi kıl köklerinin de hasarlanmasına sebep olur.Sıklıkla gelir düzeyi düşük ailelerin çocuklarında hijyen kurallarına dikkat edilmemesi sebebiyle görülür.Bu hasar o alandaki köklerin kalıcı olarak ölmesine ve kelleşmeye neden olabilir.Tedavisi saç ekimiyle mümkündür.

ÇEKMEYE BAĞLI SAÇ DÖKÜLMESİ(traksiyonel allopecia) :

En sık görülen şekli saça şekil vermek amacıyla (yada gözler çekik görünsün diye)kulak üstlerindeki saçların çekilerek arkada sıkı bir şekilde bağlanmasından kaynaklanan tipte karşımıza çıkar.Saç kaybının 1 yıl bekledikten sonra kalıcı olduğuna karar verilir.Tek tedavi yöntemi saç ekimiyle sıkılaştırmaktır.Diğer bir şekliyse trikotilomani (saç çekiştirme ve kaşıma tikine bağlı bölgesel dökülme)

DİĞER NEDENLER:

Sedef hastalığı,çeşitli immün yetmezlikler.Tedavi asıl hastalığa yönelik olarak planlanır.

GEÇİCİ SAÇ DÖKÜLME NEDENLERİ:

En sık rastladığımız sebepler;Hamilelik,çeşitli ilaçlar(özellikle kanser ilaçları),yoğun stres,hormonal dengesizlikler,mineral(çinko demir)eksiklikler,hipotiridi(tiroid bezinin az çalışması),dengelenmeyen şeker hastalığı,derin kansızlık,yetersiz beslenme,aşırı katı ve tek yönlü diyetlerdir.Bu tip saç dökülmesi genellikle asıl sorunun ortadan kalkmasıyla tedaviye ihtiyaç duymadan düzelir. 

ERKEK TİPİ SAÇ DÖKÜLMESİ(ailesel saç dökülmesi,androgenik allopecia):

  ERKEK TİPİ SAÇ DÖKÜLMESİ

   Saç dökülme sebepleri arasında % 90 dan fazla bir oranla ilk sırayı almaktadır. Yaşayan herkeste değişik oranlarda dökülmenin asıl nedenlerindendir.40 yaşında bir erkekte saçlarda dökülme sebebiyle azalma ihtimali % 50-60 oranında görülürken 60Yaşında bir insanda bu oran % 100 e yaklaşmaktadır.Saç dökülme miktarı kişiye göre çok değişmekle birlikte cildin kırışması gibi yeterince yaşayan her insanın başına gelecektir.   Dökülme sıklıkla 20 li yaşlarda başlar ve diğer saç dökülme sebeplerinden de etkilenebilir.Dökülme aniden değil saçlarda kalite kaybıyla başlar incelir, cansızlaşır,uzama hızı düşer daha da cılızlaşarak kalıcı olarak dökülür ve o bölgedeki kıllar giderek seyrelir dökülmenin devam etmesiyle tamamen kelleşir. Tam kelleşme durumunda kıl kökleri fibrozis denilen şekil alır ve geri dönüşümsüzdür.

   Değişik sınıflamalar yapılmış olsa da dünyada Norwood-Hamilton sınıflaması standart kabul edilmiş ve tüm kliniklerce kullanılmaktadır.FUE(yeni saç ekim tekniği) yönteminde çok önemi olmamakla beraber FUT (eski saç ekim tekniği) yönteminde kaç seans yapılacağı ve donör alanın yeterli gelip gelmeyeceği konusunda hastayı aydınlatmak açısından önem arz etmektedir.Daha çok görsel iletişimin zor olduğu durumlarda hastanın kendi durumunu tarif etmek için kullanabileceği standart çizimdir.

     Saçlı deride değişik yer ve oranlarda genellikle simetrik olan erkeklik hormonlarının etkisiyle ortaya çıkan saç dökülme şeklidir.Genellikle şakaklardan başlayıp tepeye doğru ilerler ancak genetik yatkınlığa bağlı olarak dökülme tepeden de  başlayabilir.Erkeklerde % 70 oranında görülen bu tip dökülme daha ileri yaşlarda % 100 oranında az veya çok dökülme şeklinde karşımıza çıkar. Kadınlarda bu tip saç dökülmesi % 10 kadar rastlanmaktadır.

   Asıl suçlu hormon testesteronun kıl kökünde zamanla kalıcı hasar yapan tipi dihidro testesterondur(DHT).Testesteron 5 alfa redüktaz enziminin etkisiyle DHT ye dönüşür. DHT kıl kökündeki reseptör denilen almaçlara tutunarak kıl yapıcı hücrenin içine girer,hücrenin merkezinde yapım için gerekli olan proteinin sentezini yavaşlatır bunun sonucunda follikülün büyümesi yavaşlar.Bu yavaşlama sonucu kılın 2-10 yıllık yaşam bölümü olan anagen safhası 3-4 aya kadar kısalmış olur. Birkaç yılda saç kökü geri dönülmez aşamaya kadar kalite kaybeder.

    Testesteron hormonu erkek tipinin oluşmasını belirleyen hormondur.Farklı görevler üstlenen dihidro testesteron ise saç dökülmesi ve prostat büyümesine sebep olmaktadır.

Testesteronun(T) dihidrotestesterona  ( DHT) dönüşümü  
Image Hosted by ImageShack.us

TESTESTERONUN DİHİDRO TESTESTERONA DÖNÜŞÜMÜ

Ailesel saç dökülmesi hormon düzeyiyle değil hormona karşı hassasiyetle ilgilidir yani genetik olarak kişinin kıl köklerinde DHT ye hassas almaçlar varsa o kişinin saçları dökülecek demektir.Bu yatkınlık daha çok anne tarafından taşınmakla birlikte anne veya baba tarafından gelen genlerle olabilir. Bazen anne tarafında da baba tarafında da saç dökülmesi olmadığı halde erkek tipi saç dökülmesi görülebilir bu durumda şahsın bu genleri iki veya üç nesil önceden gelen ama bir önceki nesilde ortaya çıkmayan ebeveynlerinden aldığı düşünülür.Halk arasında sıkça konuşulduğunun tersine saç dökülmesi ile cinsel istek ve gücü arasında hiçbir ilişki yoktur.

   Erkek tipi saç dökülmesi hormonal değişim sebebiyle sonbaharda daha fazla olmaktadır.İlkbaharda ise hormon etkisi azaldığından saçlar daha az dökülür ve daha hızlı uzar.

 

 Erkek tipi genetik saç dökülmesinin(AGA) anlaşılabilir ayrıntısı:

    Her kılın yaşam dönemleri olmakla birlikte diğer bir çok doku gibi davranır.Yani doğumla çıkar vücut geliştikçe gelişir ve diğer organ ve dokular gibi yaş ilerledikçe yıpranır zayıflar ve dökülür.Genetik dökülmede bu durum farklı seyreder.

 

    Vücuttaki tüm kılları süt dişinin yaşam biçimine benzetebiliriz.Şöyleki doğumda diş olmaz sonra diş çıkar yıllar içerisinde alttan yedeği çıkınca süt dişleri dökülür ve daha sağlam diş çıkar.Kıl yaşam döngüsü buna benzer ama süt dişinde 1 yedek diş varken kılda bölge ve kişiye bağlı değişen bir şekilde 10-20 yedeği vardır.

    Doğumda kafada olan kıllar vellüs kıllardır ve dökülüp yerini terminal kıllara bırakır. Önceleri zarif olan bu terminal kıllar yıllar içinde kalitesini artırır ve 14-15 yaşlarında en kaliteli formuna ulaşır.

     Eğer kişide DHT ye karşı hassasiyet yoksa çıkan her kıl en uzun yaşam ve büyüme dönemi olan anagen döneminde 4-10 yıl boyunca uzamaya devam eder bu sürenin sonunda dinlenme dönemi olan ve toplam 4-12 ay süren katagen ve telogen dönemlerini yaşamak üzere dökülür.Bu dönemlerin arkasından yeniden anagen dönemine girer ve 4-10 yıl boyunca uzamak üzere yeni devre  başlamış olur. 10-20 yedekle 80-100 yaşına kadar ciddi saç kaybı olmadan saçlar kalabilir.

    Kişide DHT ye hassasiyet varsa bu durum çok farklı seyreder DHT nin kökte yaptığı hasar sebebiyle katagen ve telogen dönemleri çok değişmemekle birlikte anagen dönemi 4-5 aya kadar düşer.Saçın dönem değiştirme hızı çok artar ve bir yılda 1-3 yedek kullanmış olur ve saçlar hızla kalite kaybederek dökülmüş olur.17-18 yaşında başlayan bu değişim sonunda kişi yirmili yaşlarda saçlarındaki azalma ve kalite kaybını gözlemler.

    Saçın dökülmesi aniden olan bir durum değildir.Saç kalite kaybederek zamanla dökülür.Şöyle izah edilebilir 20 defa değişecek bir kıl düşünüldüğünde bunun ilk10 yedeği çok kalitelidir 10-15 arası yedekler giderek kalite kaybetmiştir son 5 yedek ise artık tüyleşmiştir.Bunu kişi şöyle fark eder son zamanlarda saçlarım uzamıyor (aslında uzar ama 3-4 ayda değiştiği için 3-4 cm olup düşer ve yenisi çıkar),şekil veremiyorum (saçın çapı inceldiği için şekil almaz).Bilimsel olarak değerlendirildiğinde ise yeterince büyütülerek bakıldığında anagen dönemindeki saçların çok farklı kalitelerde olduğu gözlenir işte yüksek kaliteli olanlar geride çok yedeği olan kıllar,düşük kalitede olanlarsa yedeklerini kullanmış geride az sayıda yedeği  kalmış kıllar olarak değerlendirilir.

   Bana göre FUE  nin FUT a bu konuda ciddi üstünlüğü var.Şöyleki FUT ta keserek alınınan parçada 15 yedeği kalmış olan kıllarda alınır 5 yedeği kalmış olan kıllarda  alınır ve ekilir bunun sonucu olarak 5-6 yıl içinde ekilen saçların bir kısmı ömrünü tamamlar ve biter.FUE de ise alım yapılırken anagen dönemi daha kaliteli olanlar alınır ve yedeği çok olan bu kıllar daha uzun süre ekildiği yerde yaşamaya devam eder.FUE de seçici davranmak ekilen kılların tutma ihtimalini artırdığı gibi tutan kılların kaliteli ve uzun ömürlü olmasını sağlar.Özellikle 40 yaş üstü ekimlerde bu seçicilik dahada önem arzetmektedir çünkü kaliteli kıl oranı genç yaşlara kıyasla daha azdır.

Dip not

Her ne kadar bilimsel bir desteğim olmasada hipnozun saç dökülmesinde kullanılabileceğini düşünmekteyim.Allopecia areata (madeni para gibi yuvarlak ve keskin kenarlı dökülme) ve allopecia universalis (vücuttaki tüm kılların dökülüp bir daha çıkmaması) gibi sebebi bilinmeyen ve doğal olarakta tedavisi bilinmeyen bunun sonucu olarakta rasgele ilaçların veya sarmısak gibi ürünlerin kullanıldığı hastalıkların tedavisinde hipnoterapiyle sonuç alınabileceğini düşünmekteyim.Hipnoterapi nin psikoterapiyle karıştırılmaması gerekir bana göre saçların kaybına sebep olan bilinç altındaki bir takıntının kaldırılması dökülen saçların geri çıkmasını sağlayacaktır.Hipnozla saç dökülmesi tedavisini diğer saç dökülmelerinde kullanmak akla ve mantığa aykırıdır.Genetik yada diğer sebebi bilinen saç dökülmelerinde sebebe yönelik bilimsel ilaçlar kullanmak doğru olandır.